Wat was ik trots op mijn nicht de fotografe Anjo Kan, toen ze vijf jaar geleden naar Lesbos ging om het verschil te maken. De omstandigheden waren op zijn zachtst gezegd niet menselijk en de mensen die ze sprak verlangden stuk voor stuk naar rust en vrede.
In Zaanstad bleek de opvang van vluchtelingen onder burgemeester Geke Faber in 2015 in het Burgemeester in ’t Veldpark, tegen de verwachting in, een succes. De tenten die waren blijven staan na de Dam tot Damloop aangevuld met andere tenten en faciliteiten boden naar Nederlandse begrippen het minimale, maar waren de hemel vergeleken bij de hel waaraan de mensen ontkwamen. Daarbij was er een geweldig netwerk van vrijwilligers dat opereerde vanuit de Noorderkerk aan de overkant van het park. Dat zorgde voor een warm welkom, een luisterend oor, begeleiding en kennis.
Er was aandacht voor mensen die volledig ontworteld arriveerden in een land en in een situatie waarvoor ze een leven eerder nooit hadden gekozen.
Voor het vertrek van Anjo naar Moira op Lesbos, hadden Zaanse scholen rugzakjes samengesteld voor de kinderen daar. Maar toen ze van het eiland vertrok bleek dat daarmee de boel niet opgelost was. Mijn nicht had geen hoop gebracht, maar ze nam wanhoop mee naar huis:
‘Het is zo’n druppel op een gloeiende plaat… mensen gaan dood, ze lijden. Op nog geen drie uur vliegen. Ik snap weinig van politiek, maar ik zie dat er onmenselijk leed is, dat wij beschaafd zouden zijn, dat er geld is, maar dat de hulp nu met brakke schoenveters aan elkaar wordt geknoopt door welwillende vrijwilligers zonder geld en ervaring. Waar blijft de wereld?’
Waar blijft de wereld? Vroeg ze vijf jaar geleden. In 2020 is er veel veranderd. De wereld is erin geslaagd een dikke huid te kweken, weg te kijken van het platgebrande kamp, en de verantwoordelijkheid van ’t bord te schuiven. De dertienduizend mensen – dat is dertienduizend keer één mens – zijn ontdaan van een identiteit, hun menselijkheid en ze worden doorgeschoven als een hete aardappel of een vervelend insect. Daarbij zijn ze voer voor onderhandelingen voor de slimste jongetjes m/v van de klas.
Het kamp op Lesbos zit al jaren over-over-overvol, het is de hel op aarde. Honderd stuks vluchtelingen, vijftig minderjarigen en vijftig kwetsbare migranten, laat ons land toe onder bewind van de VVD, D66, CDA, en ChristenUnie (twee partijen die prominent de –C- van Christen durven te voeren).
Waar blijft de wereld? Zelfs mijn grote nicht Anjo had geen oplossing toen ik haar erom vroeg:
‘We zetten mensen op de maan, het is geen kwestie van kunnen. Het is een kwestie van onwil.’
De foto’s zijn van Anjo Kan
