Joost Weemhoff, docent Nederlands op het Zaanlands Lyceum roeit met de riemen die hij heeft en peilt de stemming bij zijn leerlingen.

Hoe pubers de Coronocrisis overleven.

Het is afzien voor mijn lieve mentorklas H4C (4 havo) op het Zaanlands Lyceum. Vanmiddag op de online ‘vergadering’ logen de reacties er niet om.

Eden omschrijft het eentonige binnen zitten als ‘een leven zonder motivatie.’ Normaal heeft hij een druk sociaal leven en hij gaat met vrienden naar de sportschool. Nu zit hij binnen, staat laat op, verveelt zich en probeert de tijd een beetje te doden met social gaming:

‘Gelukkig zie ik mijn vriendin nog regelmatig. Maar zij is wel de enige die ik naast mijn familie kan zien.’

Tijdens de vergadering heb ik als docent de webcam aanstaan. Om niet gek te worden van alle impulsen vraag ik de leerlingen hun cam en mic uit te zetten. Maar als Eden aan het woord is, stromen de reacties via de vergaderchat binnen. En de een na de ander klaagt over de situatie. Eileen vindt het irritant dat het allemaal zo onduidelijk is:

‘Er zit geen ritme in je dag. Hoe lang gaat die situatie nog duren. Ik heb echt geen zin om te leren. Misschien hoeven we pas over twee weken naar school. En in de tussentijd zit ik letterlijk de hele dag met mijn ouders en met mijn zusje Alleen facetimen met mijn beste vriendin breekt de sleur nog’

Dario:

‘Ik mis de mensen op school.

Ook andere leerlingen hebben groepchatapps als Discord en Houseparty ontdekt. Of ze kijken Netflix met anderen.

Toch maar proberen een ritme te vinden, vertel ik mijn leerlingen. Gewoon je opdrachten maken. Sander lijkt daar wel in te slagen. Letterlijk, in onversneden online jong-Nederlands uit de chat:

‘Ik doe elke dag gwn 2 opdrachten kwa huiswerk ofs dat is wel goed te doen voor de mensen die het moeilijk vinden om motivatie te vinden.’

Maar Eileen heeft duidelijk meer moeite om aan de gang te blijven:

‘als er geen toetsen zijn dan heeft het weinig nut om iets te doen, en als er toetsen zijn dan moet je wel want je wil wel over’

Tsja, toetsen. Stel dat we tot juni dicht blijven, wat valt er dan nog te toetsen? Ons onderwijssysteem is in zekere zin gebaseerd op dwang: leerplicht. Wil je een diploma, dan moet je toetsen voldoende scoren, dus moet je leren en opletten in de klas. Maar stel dat we op zijn vroegst ergens in juni een toets kunnen geven, hoe houd je de leerlingen gemotiveerd om te leren? Eilen ziet dat duidelijk in. Welke zin heeft les als er geen toets komt? En daarmee raakt de Coronacrisis aan de kern van een groot onderwijsvraagstuk.

Het is aanpassen geblazen

Als docent Nederlands is het voor mij ook een bijzondere situatie. Normaal zit een les vol interactie: korte opdrachten, iets bespreken, een voorleesmoment, een uitleg, een grap of anekdote. Je werkt volgens een planning naar een zeker doel toe, meestal een toets. Nu ineens bestaat mijn ‘les’ uit een sessie in het programma Teams.

Ik open de les met de vraag aan iedereen hoe het gaat. Hoe overleven jullie deze tijd? Kom je aan je opdrachten toe? Is alles duidelijk? Meestal ontstaat er dan wel een soort gesprek. Opvallend is dat zo veel leerlingen aan de vergaderingen deelnemen. Het is eenvoudig om je te drukken, maar de online absentie blijkt erg laag. School maakt een belangrijk deel uit van het leven van een puber. En dan blijkt het ineens toch heel fijn om even met de klas in contact te zijn.

Onze directeur Michiel van Dijk benadrukte in een mail aan alle collega’s ook hoe belangrijk het is om op afstand contact te houden met en zicht te houden op de leerlingen. Ook geven mijn collega’s opdrachten en houden ze zich beschikbaar voor het beantwoorden van vragen en geven van uitleg. Sommigen gaan helemaal los en maken prachtige digitale lessen.

Het is voor een docent niet gemakkelijk om zo plotsklaps acht klassen via een computerprogramma op een hoger niveau van taalbeheersing te krijgen. Mijn vierde klassen schrijven momenteel naar keuze een gedicht of een column over het Coronagevoel. Ik vrees nu al voor de opdrachten die ik terugkrijg, voor het aantal vereiste muisklikken voor ik de inhoud van een uitgewerkte opdracht kan zien. Geef mij maar een stapel papier en een rode pen. Dan kan ik dansen.

Havo 5

Voor de leerlingen van H5A (5 havo) komt het uitvallen van de centrale schriftelijke examens als een koude douche. Cas:

‘Ja, dat is natuurlijk k…eh, irritant. Eerst denk je “Yes! Geen examens.” Maar dan besef je dat je met de eindexamens wel je cijfer goed kunt ophalen. Ik sta gelukkig redelijk goed. Maar vrienden van me balen enorm.’

Morris maakt zich geen zorgen:

‘Mijn cijfers zijn prima. Maar ik had toch wel graag in die gymzaal willen zweten. Daar werk je toch naartoe in je schooltijd. Ik wilde gisteren net op mijn scooter stappen om naar het Zaanlands te rijden voor het schoolexamen Engels, toen ik hoorde dat ook de schoolexamens worden opgeschort,”

Geen examens, geen diploma-uitreiking. Toch erg jammer. Maar de Coronacrisis spaart ook de schoolexamens niet. Ook voor Serena was het afstel van de examens een schok.

“Ik sta er niet echt super voor, dus ik ben nu erg mijn best aan het doen om mijn schoolexamens goed te maken. Komende dagen zit ik weer in de boeken. Ik hoop zo mijn diploma te kunnen halen, zodat ik volgend jaar Verpleegkunde of Medische Hulpverlening kan studeren.”

Zet ‘m op, Zaanse scholieren!

Schermafbeelding van Teams tijdens de online mentorvergadering